International commercial contract clauses dealing with changed circumstances
Kavaliauskaitė, Sonata |
Talutis, Tomas | |
Pasikeitusių aplinkybių teisinis institutas (darbe analizuojamas kaip sutarties vykdymą apsunkinančios aplinkybės – rebus sic stantibus) paplito sutarties privalomumo (pacta sunt servanda) aksiomos kontekste ir yra laikomas papildomu instrumentu, siekiant apsaugoti sutarties šalis nuo nenumatytų, sutarties vykdymą apsunkinančių aplinkybių. Pasikeitusių aplinkybių instituto sutartinių sąlygų atsiradimą sąlygojo pernelyg griežtas kai kurių teismų požiūris, taikant įstatymines pasikeitusių aplinkybių nuostatas bei laikant pacta sunt servanda principą pagrindiniu sutarties šalių santykius reguliuojančiu principu. Atsižvelgiant į tai, sutarties šalys surado sprendimą, t.y. kaip išvengti nuostolių atsiradus nenumatytoms sutartyje aplinkybėms, įtraukiant į sutartis pasikeitusių aplinkybių sutartines sąlygas. Vis dėlto, koks yra šių sutartinių sąlygų poreikis ir kaip nustatyti pusiausvyrą tarp sutartinių ir įstatyminių pasikeitusių aplinkybių nuostatų, nėra žinoma, todėl šiems klausimams atsakyti reikalingas išsamus tyrimas.
The doctrine of changed circumstances concerning the situation of hardship has developed in the light of the paramount contract principle (pacta sunt servanda) and is considered as the supplement to the overriding principle of contract law. Hardship clauses have appeared in the context of rigid courts’ approach towards application of rebus sic stantibus when the absolute dominance of contract law rules takes privilege. Thereby, contractual parties found a solution to be relieved from unforeseen changes in circumstances referring to contractual regulation. However, the need of hardship clauses and an interrelation between contractual and statutory law rules concerning hardship exemption require particular analysis.