Lietuvos Respublikos Seimo dalyvavimo svarstant Europos Sąjungos reikalus mechanizmas
Date Issued |
---|
2005 |
Šiame straipsnyje pristatomas ir analizuojamas Lietuvos Respublikos Seimo dalyvavimo sprendžiant ES reikalus modelis, jo kūrimo aplinkybės, šaltiniai, bruožai, procedūros ir probleminiai aspektai. Pasiremdamas užsienio šalių, darbo grupės, kūrusios šį modelį, patirtimi, kitais šaltiniais, autorius nuosekliai atskleidžia, kokios priežastys lėmė aktyvaus Seimo vaidmens sprendžiant ES reikalus, pasirinkimą, kaip šis vaidmuo buvo įtvirtintas, kokias konstitucines naujoves jis įnešė į Lietuvos teisės sistemą, ypač daug dėmesio skiriant vadinamųjų „mandatinių komitetų“ vaidmens įtvirtinimui Konstituciniame akte dėl Lietuvos Respublikos narystės Europos Sąjungoje bei Seimo statuto papildymuose. Straipsnyje taip pat detaliai pristatomos, aiškinamos ir iliustruojamos schemomis įvairios ES reikalų sprendimo Seime procedūros. Ypač daug dėmesio skiriama svarbiausiajai iš jų – pozicijų dėl pasiūlymų priimti ES teisės aktus ar kitus ES dokumentus, susijusius su Seimo kompetencija, svarstymui, kuria remiasi ir kai kurios kitos procedūros, kadangi tai – procedūra, kurios metu Seimo mandatiniai komitetai veikia kaip konstitucinės institucijos, išreikšdamos politiškai privalomą nuomonę viso Seimo vardu Vyriausybei. Daug dėmesio skiriama subsidiarumo kontrolei, pabrėžiant, kad Seimo statute įtvirtintas subsidiarumo kontrolės mechanizmas yra novatoriškas, atspindintis Sutarties dėl Konstitucijos Europai formuojamus pokyčius. Analizuojama ir svarstoma, kiek pagrįstas yra aktyvus Seimo dalyvavimas svarstant pareigūnų, kuriuos į pareigas Europos Sąjungoje teikia Lietuvos Respublika, kandidatūras, taip pat daugelis kitų klausimų, susijusių su Seimo vaidmeniu svarstant ES reikalus. Straipsnis baigiamas trumpomis motyvuotomis išvadomis.
This article deals with the sources, drafting history and problems of recently created European Union affairs scrutiny model in Seimas of the Republic of Lithuania. The first part of the article is devoted to general questions of the role of national parliaments in EU and its various models, stressing that Lithuania’s model is strongly influenced by Nordic countries experience, in particularly, Finland. The general principles embedded in the Constitutional Act on Membership in European Union, Statute (Rules of Procedures) of Seimas, as well as new institutional changes in the structure of Seimas are explained and debated. The second part of the article examines, explains and illustrates various procedures of EU scrutiny model in Seimas. Special attention is paid to the procedure of preparation of national position with regard to the EU proposal to adopt legal acts that are related to the competence of Seimas. This procedure is the only procedure when the Committee of European Affairs and Committee of Foreign Affairs acts as „mandate“ committees and are empowered by Constitutional Act on Membership in the European Union to speak on behalf of Seimas expressing politically obligatory opinion to the Government on national position. This procedure also forms the rules that are applicable to other closely related procedures, such as consultation procedure with the Government, etc. The final part of the article analysis system and role of Seimas in subsidiarity control procedure and procedure of nomination of officers (e.g. Member of Commission) in the European Union by the member state. It is noted that the subsidiarity control procedure in Seimas is very innovative and already reflects the newest developments, embedded in the Treaty Establishing Constitution for Europe.